W odpowiedzi na pismo z dnia 25 lipca 2017 r. nr FZZSM-II-1/2017 dotyczące nieprawidłowości w procesie powstania Krajowej Administracji Skarbowej związanych z nieprzedstawieniem propozycji służby/pracy działaczom związków zawodowych, uprzejmie wyjaśniam.
W dniu 31 maja br. zakończony został proces rekrutacji do struktur Krajowej Administracji Skarbowej – nowej organizacji, której nadrzędnym celem jest zapewnienie nowoczesnego i przyjaznego wykonywania obowiązków podatkowych i celnych, a także efektywnego poboru danin publicznych. Skład osobowy w KAS został ukształtowany w taki sposób, aby gwarantował najwyższy poziom realizacji zadań i celów nowej organizacji. Zapewnienie właściwej obsady kadrowej dotyczyło zarówno odpowiedniej liczby funkcjonariuszy/pracowników, jak i doboru funkcjonariuszy/pracowników do realizacji zadań zgodnie z kwalifikacjami i przebiegiem dotychczasowej pracy lub służby.
W świetle zapisów zawartych w ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. — Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1948, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą wprowadzającą KAS, propozycje określające nowe warunki zatrudnienia lub pełnienia służby w izbach administracji skarbowej składane były przez dyrektorów tych jednostek, którzy decydowali o ostatecznym kształcie obsady kadrowej w danym województwie. Ustawodawca pozostawił w tym przypadku kierownikom jednostek organizacyjnych autonomiczne prawo w zakresie rodzaju propozycji złożonej pracownikom i funkcjonariuszom danej jednostki lub decyzji o braku propozycji w stosunku do poszczególnych funkcjonariuszy czy pracowników. Dyrektorzy mieli zatem w tym zakresie pełną swobodę działania, aby móc dostosować kadrę Krajowej Administracji Skarbowej do potrzeb organizacyjnych nadzorowanych jednostek.
Proces składania propozycji służby/pracy do Krajowej Administracji Skarbowej został zakończony z dniem 31 maja 2017 r. Data ta była graniczną, do której dyrektorzy izb administracji skarbowej wręczali pracownikom i funkcjonariuszom nowe propozycje zatrudnienia albo pełnienia służby.
W sytuacji braku przedstawienia nowych warunków służby/pracy funkcjonariuszowi/pracownikowi, Szef KAS nie został wyposażony przez ustawodawcę w stosowne środki kontroli. Przepisy ustawy wprowadzającej KAS nie dają Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej ani możliwości złożenia funkcjonariuszowi propozycji dalszej pracy lub służby w izbie administracji skarbowej, ani nie przewidują możliwości weryfikacji braku propozycji pracy lub służby. Nie wskazują również na możliwość kontroli instancyjnej, a w konsekwencji także sądowoadministracyjnej, w przypadku braku propozycji pracy lub służby dla poszczególnych funkcjonariuszy czy pracowników. Przepisy ww. ustawy stanowią jedynie, że w sytuacji nie otrzymania pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia albo pełnienia służby, z dniem 31 sierpnia 2017 r. stosunek pracy/służby wygasa. Chcę niemniej podkreślić, że kompetencja organu/pracodawcy wyrażona w art. 165 ust. 7 ustawy — Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej, została oparta wyłącznie o przesłanki normatywne, tj. posiadane kwalifikacje, przebieg dotychczasowej pracy lub służby, a także dotychczasowe miejsca zamieszkania. Wszelkie uwarunkowania związane z prawem do zrzeszania się w związkach zawodowych są obce propozycji nowych warunków zatrudnienia albo pełnienia służby. Stąd na decyzję o braku przedstawienia propozycji działaczom związkowym, nie miała wpływu ich przynależność związkowa. Kierownictwo Krajowej Administracji Skarbowej wysoko ceni bowiem współpracę ze związkami zawodowymi, mając świadomość istoty i roli związków zawodowych w danej grupie zawodowej. Dlatego też zdanie organizacji związkowych, w tym w kwestiach kierunków rozwoju, jak również bieżących problemów nurtujących środowisko zawodowe, jest istotnym elementem dyskusji o przyszłości całego resortu. Przestrzegając wszelkich zasad współpracy ze związkami zawodowymi, kierownictwo KAS, dalekie jest od dyskryminacji działaczy związkowych czy prób destabilizacji ruchu związkowego. Decyzje dotyczące braku propozycji dla poszczególnych osób były podyktowane wyłącznie przebiegiem dotychczasowej służby, w szczególności identyfikacją z celami pracodawcy, zaangażowaniem w realizację zadań oraz umiejętnością poświęcenia interesu prywatnego dla dobra ogółu, nie zaś ich działalnością związkową.
Nie ulega wątpliwości, że reforma Krajowej Administracji Skarbowej była przedsięwzięciem trudnym i w zasadzie nieporównywalnym do żadnego innego w skali całego kraju. Przy tak ogromnej skali tego przedsięwzięcia nie można było uniknąć sytuacji, które już w fazie poprzedzającej wdrożenie reformy budziły uzasadnione obawy i wątpliwości. Prowadzona w ramach sprawowanej kontroli zarządczej na bieżąco analiza ryzyka obejmowała również obszar wdrożenia Krajowej Administracji Skarbowej, w szczególności w zakresie naboru pracowników i funkcjonariuszy do nowo utworzonej organizacji. Kierownictwo KAS dołożyło wszelkiej staranności aby zidentyfikowane ryzyka zminimalizować. Nie jest to jednak równoznaczne z tym, że prowadzone działania pozwalały na wyeliminowanie sytuacji konfliktowych. Zmiany w strukturze osobowej Krajowej Administracji Skarbowej z założenia były niemożliwe do uniknięcia w związku z tym, że nowa formacja konsolidować miała trzy odmienne instytucje: kontrolę skarbową, Służbę Celną i administrację podatkową (w tym różne systemy, zasoby ludzkie i organizacyjne, standardy, zasady działania). Członkowie kierownictwa KAS w ramach sprawowania nadzoru nad ww. jednostkami na wczesnym etapie wdrażania, wielokrotnie silnie akcentowali zasady, jakimi kierować mieli się pracodawcy przy składaniu propozycji służby/pracy, podkreślając jednocześnie jakich zjawisk powinni się wystrzegać. Dyrektorzy natomiast, podejmując decyzje o przedłożeniu propozycji określonym funkcjonariuszom albo pracownikom, mieli ustawowy obowiązek kierowania się wyłącznie przesłankami wskazanymi w art. 165 ust. 7 ustawy wprowadzającej KAS. Zobowiązani byli również do wzięcia pod uwagę treści oświadczenia składanego przez pracowników albo funkcjonariuszy na postawie art. 144 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1947, z późn. zm.). Nadrzędnym zaś celem każdego pracodawcy była konieczność zagwarantowania realizacji ustawowych zadań i celów Krajowej Administracji Skarbowej na najwyższym poziomie.
Ostateczna decyzja o doborze składu osobowego podległej kadry należała zatem do dyrektorów izb administracji skarbowej. Na dyrektorze spoczywa bowiem powinność prawidłowego wykonywania nałożonych przez ustawodawcę zadań, co powoduje konieczność takiego doboru kadr, by mieć możliwość skutecznego i efektywnego wykonywania tych zadań. Jednocześnie chcę zwrócić uwagę, że dla zwiększenia obiektywizmu, prawidłowości i transparentności, a także społecznej kontroli tego procesu, w izbach administracji skarbowej zostały utworzone zespoły składające się z osób bezstronnych, cieszących się szacunkiem wśród współpracowników, które to zespoły brały udział w przygotowywaniu dla dyrektora izby administracji skarbowej propozycji pracy bądź służby pracownikom/ funkcjonariuszom. Nie bez znaczenia jest to, że w skład poszczególnych zespołów zostali powołani przedstawiciele organizacji związkowych działających w jednostkach byłej administracji podatkowej, kontroli skarbowej i Służby Celnej, a także przedstawiciele komitetów reprezentantów organizacji związkowych pracowników poszczególnych jednostek wchodzących w skład KAS. Kończąc chcę podkreślić, że wszelkie decyzje podejmowane dla potrzeb procesu tworzenia Krajowej Administracji Skarbowej, także te kadrowe, są podyktowane koniecznością wypełnienia ustawowych celów i zadań KAS, związanych z zapewnieniem efektywnego poboru danin publicznych poprzez uszczelnienie systemu podatkowego, zapobieganie wyłudzaniu podatku i coraz skuteczniejsze eliminowanie szarej strefy. Celem podejmowanych działań jest stworzenie nowoczesnej, profesjonalnej i cieszącej się zaufaniem obywateli administracji skarbowej.
