Zarządzenie nr 19 z dnia 10.03.2015 roku zmieniające zarządzenie w sprawie utworzenia placówek i dywizjonów SG, określenia ich terytorialnego zasięgu działania, a także określenia szczegółowego zakresu zadań terenowych organów SG oraz organizacji komend oddziałów, placówek i dywizjonów daje możliwość nadania/utrzymania kategorii placówce, na wniosek komendanta oddziału Straży Granicznej, pomimo niespełniania warunku posiadania wskazanej w zarządzeniu ilości stanowisk dedykowanych dla funkcjonariuszy.
Wprowadzenie tej regulacji stanowiło m.in. uwzględnienie postulatu NSZZ FSG i poszczególnych oddziałów SG oraz umożliwiało wystąpienie z stosownym wnioskiem do dnia 10.10.2015 r. (do siedmiu miesięcy od podpisania zarządzenia). W miesiącu wrześniu 2015 r. Komendant Śląsko-Małopolskiego OSG w Raciborzu wystąpił z wnioskiem o obniżenie kategorii dla trzech Placówek SG, które w myśl cytowanego na wstępie zarządzenia nie spełniały kryterium wskazanej w zarządzeniu ilości stanowisk dedykowanych dla funkcjonariuszy, pomimo merytorycznych przesłanek, uzasadniających zachowanie kategorii II dla podległych jednostek organizacyjnych.
W ocenie NSZZ FSG taką sytuację trudno zrozumieć w aspekcie obecnej i prognozowanej sytuacji migracyjnej, jaką obserwujemy w UE. Już dziś możemy powiedzieć, że wprowadzony na poziomie UE czteropoziomowy system zarządzania granicą budzi wątpliwości i nie jest w pełni efektywny, tym bardziej w sytuacji kiedy nastąpiło zwiększenie ilości przekroczeń zewnętrznej granicy UE.
Obecnie można zaobserwować reaktywowanie kontroli na granicach wewnętrznych przez poszczególne kraje członkowskie UE. Tym samym przyjęte założenia przy reorganizacji oddziałów na granicach wewnętrznych, z tak dużą decentralizacją struktur, negatywnie mogą wpłynąć na możliwości realizacji zadań formacji przy masowym napływie migrantów. Tym bardziej w sytuacji, kiedy przypadki przekroczenie granicy przez uchodźców i imigrantów będą występować masowo w różnych miejscach jednocześnie na odcinku granicy wewnętrznej. Zwłaszcza, jeżeli przeciwdziałanie danemu zagrożeniu powiązane byłoby z tymczasowym przywróceniem kontroli granicznej przez placówki SG w obecnej zreorganizowanej strukturze. W niektórych przypadkach placówki liczące etatowo około 70 osób, a faktycznie około 60 posiadają zasięg całych województw, w których można przekroczyć granicę państwową w kilkudziesięciu dogodnych miejscach.
Opisany stan powoduje maksymalizację obciążenia na poszczególnych stanowiskach służbowych, w tym osób funkcyjnych, których docelowo dotyka przedmiotowa zmiana. Należy sobie zdać sprawę, że organizacja służby i zapewnienie sprawnej realizacji zadań w realiach placówek wykonujących je na terenie kraju, w tym w jego rejonach przygranicznych, wymaga ogromnego zaangażowania właśnie osób funkcyjnych, często współpracujących z poziomem wojewódzkim i kilkunastoma powiatami.
Obecną sytuację trudno też zrozumieć w aspekcie potencjalnych oszczędności, które aktualnie nie wystąpią, a docelowo będą niewielkie. Wydając się drobna zmiana w sytuacji placówek doprowadzi do dalszej „pauperyzacji” formacji w terenie w tym docelowego marginalizowanie jej przedstawicieli, zwłaszcza na poziomie wojewódzkim. Należy zauważyć, że najbardziej dostrzegalną zmianą obniżenia kategorii placówki dla środowiska zewnętrznego są niższe stopnie służbowe jej kadry kierowniczej, a taka sytuacja docelowo wystąpiłaby w przypadku obniżenia kategorii poszczególnych placówek. Finalnie w wyniku determinacji wewnętrznej Komenda Główna SG sprowadza swoje niektóre z podstawowych jednostek terenowych do poziomu lokalnego (gminnego). Przykładowo, w przypadku Policji stopień młodszego inspektora, a więc podpułkownika jest przypisany dla komendanta Komisariatu Policji, czyli kierownika jednostki lokalnej występującej jako składowa poziomu powiatowego lub miejskiego. Szkoda, że do obniżenia rangi formacji w terenie dochodzi w wyniku działań wewnętrznych formacji nie znajdujących merytorycznego uzasadnienia.
W piśmie z dnia 16 września 2015 roku Biuro Kadr i Szkoleń Komendy Głównej Straży Granicznej wskazało, że zasadnym jest zmiana kategorii placówki w Opolu, Zakopanem oraz Bielsku – Białej na kategorię III (w związku z brakiem wniosku o utrzymanie kategorii z poziomu oddziału) zgodnie z zarządzeniem nr 28 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie utworzenia placówek
i dywizjonów Straży Granicznej, określenia ich terytorialnego zasięgu działania, a także określenia szczegółowego zakresu działania terenowych organów Straży Granicznej oraz organizacji komend oddziałów, placówek i dywizjonów (Dz. Urz. KGSG Nr 7, poz. 29 z późn. zm.). W konsekwencji czego w wyżej wymienionych placówkach dojdzie do zmiany stanowisk przez pełniących tam służbę funkcjonariuszy.
Zmiany te mają nastąpić zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 lutego 2008 r. w sprawie uposażenia zasadniczego oraz dodatków do uposażenia funkcjonariuszy Straży Granicznej (Dz.U 3008 Nr 24 poz. 148 z późn. zm.). Zaznaczyć jednak należy, że zmiana kategorii placówek związana jest ze zmianą uposażenia oraz dodatków do uposażenia, w konsekwencji czego w przedmiotowej sytuacji może dojść do obniżenia uposażenia funkcjonariuszy. Zgodnie zaś z art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. 2014 poz. 167 z późn. zm.) w zw. z art. 72 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 roku o Straży Granicznej (Dz.U 1990 Nr 79 poz. 462 z późn. zm.) obniżenie uposażenia funkcjonariuszy powinno być skonsultowane ze związkiem zawodowym, w tym przypadku Zarządem Oddziałowym NSZZ FSG przy Śląsko-Małopolskim OSG w Raciborzu.
Z treści wyżej wymienionego przepisu ustawy o związkach zawodowych wyraźnie wynika, że konsultacjom ze związkiem zawodowym podlega regulacja warunków pracy i płacy. Prawem każdego związku zawodowego jest reprezentacja pracowników (funkcjonariuszy) zwłaszcza w zakresie porozumień w sprawach pracowniczych, w tym również płacowych. Mając powyższe na uwadze, podkreślić należy, że komendant oddziału w przedmiotowej sprawie naruszył podstawowy obowiązek, a zarazem prawo związku zawodowego, poprzez nieprzeprowadzenie konsultacji dotyczących zmiany kategorii placówek oraz co za tym idzie obniżenia uposażeń funkcjonariuszom pełniących w nich służbę. Ponadto zgodnie z art. 1 ustawy o związkach zawodowych, związek zawodowy powołany jest do reprezentacji i obrony praw, interesów zawodowych i socjalnych funkcjonariuszy SG. Niewątpliwie interesami tymi są przede wszystkim problemy materialne (art. 4 ustawy o związkach zawodowych) dlatego też jak wyżej zaznaczono zmiana kategorii placówek pociągająca za sobą zmianę stanowiska funkcjonariuszy oraz grupę ich uposażenia, powinna bezwzględnie podlegać konsultacjom ze związkiem zawodowym, tym bardziej, że zmiany kategorii placówek wpływają negatywnie na funkcjonariuszy Straży Granicznej, poprzez obniżenie ich stanowisk oraz uposażenia.
Podsumowując, jak już wyżej wskazywano, z art. 21 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych wynika, że „regulacja warunków pracy i płacy wymaga konsultacji ze związkami zawodowymi” w konsekwencji czego konsultacja taka w przedmiotowym przypadku była konieczna. Była ona ustawowym obowiązkiem komendanta oddziału. Brak powiadomienia związku zawodowego o zmianie kategorii placówki oraz zmiany stanowisk, a także obniżeniu uposażenia i nie przeprowadzeniu obowiązkowych konsultacji powoduje dokonanie przedmiotowych zmian w sposób niezgodny z przepisami prawa, co uzasadnia brak zmiany kategorii przedmiotowych placówek. W przedmiotowej sprawie nie zachowano trybu, wyznaczonego przez ustawę w art. 21 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych. W związku
z czym zwracamy się z prośbą o zachowanie w mocy dotychczasowych kategorii w przedmiotowych placówkach, zwłaszcza w świetle przytaczanej powyżej argumentacji merytorycznej.
pismo dot zarządzenia w sprawie utworzenia placówek i dywizjonów SG.pdf
